Archeologische evaluatie en waardering van de abdijsite van Munsterbilzen (Bilzen, provincie Limburg)

Sevenants W.; Devroe A.; Vannieuwenhuyze B.

Het archief

Reeksen > STUA > 13 > STUA013-001

Detail

Auteur:	Sevenants W.; Devroe A.; Vannieuwenhuyze B..
Titel:	Archeologische evaluatie en waardering van de abdijsite van Munsterbilzen (Bilzen, provincie Limburg)
Volume:	Archeologische evaluatie en waardering van de abdijsite van Munsterbilzen (Bilzen, provincie Limburg)
Jaar van uitgave:	2010
Uitgever:	Triharch
Korte inhoud:	In de loop van 2010 voerde het onderzoeks- & adviesbureau Triharch een archeologische studie uit in functie van een eventuele wettelijke bescherming van de abdijsite van Munsterbilzen te Bilzen (provincie Limburg). Dit rapport is de neerslag van dit onderzoek. De abdijsite van Munsterbilzen ligt op de noordelijke flank van een lage heuvelrug, net op de grens met de alluviale vallei van de Molenbeek en op het snijpunt van de vruchtbare Haspengouwse leemplateaus, de zandige gronden van de Kempen en de Maasvallei. Rondom de abdijsite is het dorp van Munsterbilzen gegroeid. Uit de analyse van de historische studies en de cartografische en iconografische bronnen blijkt dat het stift minstens vanaf de 10de eeuw een bijna continue geschiedenis heeft gekend als religieuze instelling en, vanaf eind 19de eeuw, als verzorgingsinstelling. Het adellijk damesstift van Munsterbilzen is één van de vijf belangrijkste kerkelijke instellingen die een diepe stempel hebben gedrukt op het dagelijkse leven in een groot deel van Haspengouw en de Kempen tijdens het Ancien Régime. Ondanks eerdere claims zijn er momenteel geen rechtstreekse bewijzen van de aanwezigheid van een Gallo-Romeinse nederzetting op de abdijsite. Volgens de overgeleverde traditie bouwde Landrada in de 2de helft van de 7de eeuw een kerk of kapel in de bossen van Belisia. Rond de kerk werd een vrouwenklooster opgericht dat circa 880 zou verwoest zijn door de Noormannen, waarna het tot een heropbouw - ergens tussen 950 en 986 - verlaten bleef. Deze eerste Merovingische oorsprong staat bij historici ter discussie. Sinds de opgravingen in 2006 in de Water- en Perronstraat zijn er wel archeologische gegevens die in de richting van een Merovingische oorsprong van de abdij wijzen. Ze tonen aan dat het archeologisch bodemarchief van de abdijsite de enige betrouwbare bron is voor de vroegste geschiedenis. Een aantal vaststellingen (rijke graven, muntrecht) staven dat de abdijsite een belangrijke rol moet gespeeld hebben in het wereldlijk en kerkelijk bestuur in de 10de en 11de eeuw. Van de 12de tot de 18de eeuw was de kloostergemeenschap een seculiere damesstift onder de voogdij van de graven van Loon, later onder het gezag van de prins-bisschoppen van Luik. Het centrale deel van het stift was omsloten door een muur, waarschijnlijk voorafgegaan door een gracht die de abdijsite in een U-vorm omsloot. Binnen de muren waren het abdissenkwartier met de aanpalende dienstgebouwen, het kerkencomplex (parochiekerk met kerkhof en Sint-Amorkerk) en de verblijfplaatsen van de kanunnikessen gelegen. Bovengronds is enkel de 16de-eeuwse vierkante toren tegen de huidige parochiekerk en het abdissenkwartier uit het midden van de 18de eeuw bewaard gebleven. Dit intra muros gedeelte kan gezien worden als het kerngebied van het stift. De abdijsite was in oorsprong veel ruimer. Op basis van het onderzoek is een ruimere begrenzing van de abdijsite echter niet verantwoord. Het einde van het adellijk stift voltrok zich in een periode van ongeveer 8 jaar als gevolg van de Franse Revolutie (1789). In de 19de en 20ste eeuw wordt de geschiedenis van de abdsijsite gekenmerkt door eerst een versnippering en daarna een hereniging van het domein. In de loop der jaren werd vrijwel het hele terrein volgebouwd. Ondanks de impact van de vele graafwerken doorheen de eeuwen bewijzen de verschillende archeologische vaststellingen dat de geschiedenis evenwel nog in het bodemarchief verankerd ligt. Op basis van de archeologische evaluatie en waardering besluit de studie dat deze archeologische site een hoge inhoudelijke, vormelijke en belevingswaarde heeft.
Bron:	Sevenants W., Devroe A. & Vannieuwenhuyze B. 2010: Archeologische evaluatie en waardering van de abdijsite van Munsterbilzen (Bilzen, provincie Limburg). Triharch, Erps-Kwerps, 124 pp.
Uri:	https://id.erfgoed.net/infocat/publicaties/317
Bestand:	https://oar.onroerenderfgoed.be/publicaties/STUA/13/STUA013-001.pdf ( 5.42MB )
Gerelateerd bestand:
Bibliotheek:	Exemplaar aanwezig in catalogus VIOE bibliotheek

OAR, het Open Archief van OE-publicaties

Het archief

Detail

Nieuws

Laatst toegevoegde publicaties

Zoek

	Auteur
	Titel
	Jaar
	Vergunning
	Reeks